Książka jest efektem projektu rozpoczętego wiosną 2020 r. Jego potrzeba wynikała z przypadającego w 2024 r. sześćdziesięciopięciolecia powołania Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej oraz z chęci uczczenia pamięci i dziedzictwa jej uczestników. Kolejny, 2025 r. będzie siedemdziesiątą rocznicą rozpoczęcia prac wykopaliskowych na cmentarzysku w Szwajcarii koło Suwałk i pięćdziesiątą rocznicą II Konferencji Nauk Historycznych podsumowującej dwudziestoletnie osiągnięcia KEJ.

Czytelnik może zadać pytanie: czy warto po raz kolejny zajmować się historią i osiągnięciami Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej, skoro zostały one wielokrotnie ogłoszone drukiem i podsumowane, chociażby podczas II Konferencji Nauk Historycznych, kończącej działalność ekspedycji? Naszym zdaniem warto! Kompleksowa Ekspedycja Jaćwieska stanowiła w realiach PRL fenomen naukowy i społeczny. W jej działania zaangażowali się przedstawiciele nauk humanistycznych i przyrodniczych z wielu środowisk naukowych. Osiągnięcia naukowe KEJ przyczyniły się do rozwoju interdyscyplinarnych badań humanistycznych na obszarze północno-wschodniej Polski na niespotykaną wcześniej skalę. Wyznaczyły również nowe kierunki prowadzonych tu badań przyrodniczych. Jednak dorobek naukowy jej sekcji nie został dotychczas kompleksowo podsumowany, a w części również wciąż pozostaje nieopublikowany. Na swój głos w sprawie KEJ wciąż oczekują również jej uczestnicy, którzy nie odgrywali wprawdzie wiodącej roli w wyznaczaniu kierunków działalności ekspedycji, ale bez których ta działalność często nie byłaby możliwa.

Spis treści

Wojciech Nowakowski, Rola Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej w rozwoju archeologii polskiej

Biografie i wspomnienia

Bartosz Kontny, Jerzy Okulicz-Kozaryn – archeolog bałtyjski (eseistycznie i subiektywnie)

Krzysztof Snarski, Etnograf wśród archeologów. Eksploracje terenowe Mariana Pokropka i ich znaczenie dla poznania kultury obszaru Suwalszczyzny

Terho Paulsson, Dagmar Falk (1912-2018)

Andrzej Matusiewicz, Antoni Patla (1897-1977) - animator badań i ochrony walorów historyczno-przyrodniczych Suwalszczyzny

Przemysław Antoniewicz, Kompleksowa Ekspedycja Jaćwieska w oczach dziecka, nastolatka i człowieka dojrzałego

Tomasz Kaczyński, Wspaniałe wakacje na wykopaliskach

Przemysław Antoniewicz, Suwalszczyzna przełomu lat pięćdziesiątych/sześćdziesiątych - jaką zapamiętałem

Archiwalia

Maciej Karczewski, To, czego już nie ma. Archiwalia Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej i Białostockiego Towarzystwa Naukowego w zasobach Biblioteki Głównej Uniwersytetu w Białymstoku

Katarzyna Rusin, Archiwalia Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej w zasobach Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku i Archiwum Państwowego w Białymstoku

Mirosław J. Hoffmann, Spuścizna Jerzego Antoniewicza w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Geneza, zawartość i charakterystyka

Agnieszka Maślińska, Archiwalia Jerzego Antoniewicza w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie

Agnieszka Maślińska, Statut Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej – niezrealizowany projekt

Agnieszka Maślińska, Szwedzka Ekspedycja Jaćwieska w świetle dokumentów z Archiwum Białostockiego Towarzystwa Naukowego

Krzysztof Snarski, Materiały rękopiśmienne Knuta Olofa Falka z Muzeum Okręgowego w Suwałkach jako źródło do badań etnograficznych

Kamil Marek Leszczyński, Spuścizna profesora Jerzego Wiśniewskiego w zbiorach Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów

Dziedzictwo

Anna Juga-Szymańska, Paweł Szymański, Badania archeologiczne Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej

Wojciech Nowakowski, Kreis Sudauen i wschodnie Mazury – archiwalia archeologiczne dotyczące ziem Jaćwieży

Magdalena Muskała, Udział Akademii Medycznej w Białymstoku w Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej. Ludzie i materiały

Alicja Dobrosielska, Kompleksowa Ekspedycja Jaćwieska a studia historyczne nad Jaćwieżą i ziemiami pojaćwieskimi

Anna Pytasz-Kołodziejczyk, Damian Czarnowski, Wkład profesora Knuta-Olofa Falka w prace Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej a badania nad geografią historyczną obszarów pojaćwieskich

Łukasz Faszcza, Przyczynek do badań nad toponomastyką Pojezierza Augustowskiego

Bogdan Radzicki, Jaćwieskość jako kapitał kulturowy. Genealogia

Andrzej Matusiewicz, Badania naukowe na Suwalszczyźnie w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku w świetle lokalnej prasy

Iwona Lewoc, Michał Pisz, Artur Teodorski, Wojciech Belka, Powrót do Osowej. Interdyscyplinarne badania archeologiczne kompleksu osadniczego kultury sudowskiej pół wieku po badaniach Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej

Iwona Lewoc, Sławomir Miłek, Tomasz Nowakiewicz, Dawid Rembecki, Jaćwingowie znad Szczeberki, czyli o bogactwie i sile szlachetnych Sudowów, ich cmentarzyskach i przełomowym odkryciu w polskiej archeologii. Informacje wstępne

Elżbieta Jaskulska, Scio me nihil scire. Dorobek badań Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej nad ludzkimi szczątkami ciałopalnymi w świetle współczesnej bioarcheologii

Katarzyna Cywa, Historia i wartość naukowa badań antrakologicznych sekcji przyrodniczej Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej

Aldona Mueller-Bieniek, Archeobotaniczne badania kręgu kultur zachodniobałtyjskich – brak przypisów

Ewa Smolska, Piotr Szwarczewski, Jonas Mazeika, Badania geomorfologiczne na terytorium Jaćwieży w północno-wschodniej Polsce i zachodniej Litwie

Tomasz Kalicki, Prace geoarcheologiczne Zakładu Geomorfologii i Geoarcheologii UJK w Kielcach w NE Polsce - metody i wyniki

Wydawcami publikacji są:

Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej ISBN 978-83-966786-2-1

Towarzystwo Naukowe Pruthenia ISBN 978-83-963971-1-9